Είδος: Περιπέτεια, Δράσης, Κόμικ, Φαντασίας
Γράφει ο Νίκος Ρέντζος
Οι φανατικοί φίλοι του Μπάτμαν ήθελαν να σβηστεί από τη μνήμη τους το κωμικό σόου του Μπάτμαν, με πρωταγωνιστή τον Άνταμ Γουέστ, που παιζόταν στην Αμερικανική τηλεόραση τη δεκαετία του 1960. Το άκουσμα της επιλογής για το ρόλο του Μπρους Γουέην/ Μπάτμαν ενός κωμικού ηθοποιού με προϋπηρεσία στη stand up κωμωδία δεν πέρασε στα ψιλά και χιλιάδες γράμματα έφτασαν στα γραφεία της Warner Bros. Άλλα ήταν γράμματα δυσαρέσκειας, άλλα απειλητικά, η ουσία ήταν ότι κανείς δεν ήθελε ο Μάικλ Κίτον να πάρει το ρόλο, με το φόβο ότι αυτό που θα έβλεπαν τα μάτια τους θα ήταν μια ακόμα κωμική εκδοχή ενός από τους σκοτεινότερους κόμικ ήρωες. Ακόμα και ο ίδιος ο δημιουργός του Μπάτμαν, Μπομπ Κέην, είχε εκφράσει την αντίθεσή του με το να δοθεί ο ρόλος στον Κίτον! Τί έκανε λοιπόν η εταιρεία παραγωγής για να καθησυχάσει τους πάντες; Έβγαλε ένα τρέιλερ της ταινίας αρκετά πιο νωρίς απ' όσο θα έπρεπε, το οποίο λειτούργησε καταλυτικά και έκλεισε τα στόματα ακόμα και των πιο δύσπιστων. Λίγο καιρό μετά, το φιλμ του Μπάρτον σπάει τα ρεκόρ στα ταμεία όλου του κόσμου, ενώ η πλειοψηφία των κριτικών υποδέχεται το Μπάτμαν θετικά.
Ο σκοτεινός παραμυθάς, Τιμ Μπάρτον, αποδεικνύεται ιδανική επιλογή για τη σκηνοθεσία της ταινίας. Φτιάχνει ένα φιλμ αρκετά σκοτεινό, με επιρροές από το φιλμ νουάρ και τον εξπρεσιονισμό, γοτθικά σκηνικά και μυστηριακή ατμόσφαιρα. Η εικόνα του Μπάρτον και το αξεπέραστο, επιβλητικό μουσικό θέμα του Ντάνι Έλφμαν υπάρχουν στιγμές που σε μεταφέρουν σε έναν άλλο κόσμο, μαγεύοντας σε και κρατώντας σε ανάμεσα στις σκιές του σκοτεινού αυτού παραμυθιού. Η δουλειά που κάνει εδώ ο Μπάρτον είναι εξαιρετική και μας προσφέρει σκηνές ανθολογίας για το είδος: η πρώτη εμφάνιση του Μπάτμαν στην οροφή ενός κτιρίου και το κλασικό πλέον "I am Batman", η έφοδος στο εργοστάσιο χημικών και η "γέννηση" του Τζόκερ, η είσοδος του Μπάτμαν στο Μουσείο Τεχνών του Γκόθαμ, η σκηνή της δολοφονίας των γονιών του Μπρους Γουέην και άλλες ακόμα!
Η αντιπαράθεση των δύο εξαιρετικών ηθοποιών έχει ενδιαφέρον καθώς εδώ μπαίνει στο παιχνίδι η έξυπνη σεναριακή ιδέα του "ποιός έφτιαξε ποιόν". Ο Τζόκερ ως Νάπιερ είναι αυτός που σκότωσε τους γονείς του Γουέην ενώ ο Μπάτμαν είναι αυτός που δε μπόρεσε να σώσει τον Νάπιερ από την πτώση του στα χημικά, που τον μετέτρεψαν στον Τζόκερ. Δεν αποδίδει όσο θα περίμενες καθώς η τελική σκηνή μοιάζει να τελειώνει σύντομα την αναμέτρηση αλλά δίνει έναν άλλο τόνο στη σχέση Μπάτμαν-Τζόκερ, που δεν υπάρχει στις ιστορίες των κόμιξ.
Το Μπάτμαν δεν είναι αριστούργημα. Έχει σημεία που θα μπορούσαν να είναι καλύτερα και τεχνικά μέρη, όπως τα περισσότερα οπτικά εφέ και οι μινιατούρες που χρησιμοποιούνται, που δεν είναι τα καλύτερα, όχι σήμερα, αλλά και για την εποχή τους ακόμα. Άλλη μια κατηγορία που "βαραίνει" το φιλμ είναι ότι δεν είναι μια ταινία του Μπάτμαν αλλά μια ταινία για τον Τζόκερ, κάτι που έχει βάση καθπώς βλέπουμε όντως το origin του μεγαλύτερου εχθρού του Σκοτεινού Ιππότη και ο Τζακ Νίκολσον φαίνεται να έχει περισσότερο χρόνο στην οθόνη από τον Μπάτμαν. Η αλήθεια είναι ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει και στο δεύτερο φιλμ που σκηνοθέτησε ο Μπάρτον, με τον Πιγκουίνο και την Κάτγουμαν να κλέβουν την παράσταση από τον Μπάτμαν αλλά μήπως έτσι δεν συνέβη και στα The Dark Knight και Dark Knight Rises; Οι "κακοί" του Μπάτμαν είναι ίσως οι πιο ενδιαφέροντες των υπερηρωικών κόμικ και δεν είναι δύσκολο να γοητευτούν από αυτούς άνθρωποι με σκοτεινά οράματα, όπως ο Μπάρτον αλλά και ο Νόλαν, σε ένα βαθμό. Ωστόσο, η εστίαση στο χαρακτήρα του κακού, καθόλου δε βλάπτει το συγκεκριμένο φιλμ, ούτε και αυτά που ανέφερα παραπάνω. Από τα πρώτα δευτερόλεπτα του καθηλωτικού μαρς του Ντάνι Έλφμαν, μέχρι την ώρα που πέφτουν οι τ΄τιτλοι τέλους, το Μπάτμαν σε παρασέρνει σε μια σκοτεινή βόλτα στα σοκάκια του Γκόθαμ, που δε μπορείς να την ξεχάσεις ποτέ, όσα κινηματογραφικά ή τηλεοτπικά Γκόθαμ κι αν δημιουργήθηκαν από τότε. Ορισμός της ταινίας σταθμός.
 |
ΜΠΑΤΜΑΝ
Σκηνοθεσία:Tim Burton
Σενάριο:Michael Keaton,
Jack Nicholson,Kim Basinger
Παίζουν:Sam Hamm,Warren Skaaren
|
ΥΠΟΘΕΣΗ: Στην πόλη του Γκόθαμ το έγκλημα κυριαρχεί και η αστυνομία δε μπορεί να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις της. Οι φήμες για ένα ανθρωπόμορφο ον με φτερά νυχτερίδας που τριγυρνά τις νύχτες στην πόλη κυνηγώντας εγκληματίες, διαδίδονται παντού. Σύντομα το Γκόθαμ και οι πολίτες του θα πέσουν θύματα του παρανοϊκού εγκληματία που χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο Τζόκερ και ο Μπάτμαν θα κάνει την εμφάνισή του δίνοντας τέλος στις φήμες και σάρκα και οστά στον θρύλο του.
ΑΠΟΨΗ: Υπάρχουν στιγμές που από τους τίτλους έναρξης και το μουσικό θέμα μιας ταινίας, νιώθεις ότι αυτό που θα ακολουθήσει θα είναι μεγαλειώδες. Το Μπάτμαν του Τιμ Μπάρτον ανήκει σε αυτή την κατηγορία ταινιών.
Η Μπατ-μανία που έπεσε σαν επιδημία το 1989 δεν είχε προηγούμενο. Οι πάντες είχαν στο σπίτι τους και από ένα διαφημιστικό προϊόν της ταινίας που μόλις είχε κυκλοφορήσει στους κινηματογράφους. Άλλοι γνωρίζοντας τι είναι "αυτό" και άλλοι εν αγνοία τους. Θυμάμαι καλά πως εκείνη την εποχή πήγαινα στην έκτη δημοτικού και κουβαλούσα μαζί μου μια κασετίνα με το λογότυπο της ταινίας, που μέσα περιείχε μολύβια, γόμα και ξύστρα, με το σήμα του Μπάτμαν όλα! Στο σπίτι υπήρχε μια φιγούρα δράσης και ένα μπρελόκ με τη μορφή του Μπάτμαν ενώ αργότερα το καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς κατάφερα να αποκτήσω και το κόμικ της ταινίας. Φυσικά, αγνοώντας τότε την αξία που θα είχαν όλα αυτά με την πάροδο των χρόνων, δεν κράτησα τίποτα, αλλά αυτό είναι μια προσωπική πονεμένη ιστορία, που δε θα μοιραστώ μαζί σας αυτή τη στιγμή. Σημασία έχει να καταλάβετε τη μανία που είχε πιάσει τους πάντες τότε γύρω από τον Μπάτμαν. Σε μια εποχή που ο κινηματογραφικός Σούπερμαν του Κρίστοφερ Ριβ είχε χάσει τη λάμψη του (ας είναι καλά το Superman IV...) ο Σκοτεινός Ιππότης της DC έρχεται να φέρει τα πάνω κάτω στην κινηματογραφική βιομηχανία και να αφήσει τη στάμπα του στο υπερηρωικό σινεμά. Τα πράγματα, όμως, δεν έδειχναν από την αρχή καλά για το φιλμ που ετοίμαζε ο Τιμ Μπάρτον.
Οι φανατικοί φίλοι του Μπάτμαν ήθελαν να σβηστεί από τη μνήμη τους το κωμικό σόου του Μπάτμαν, με πρωταγωνιστή τον Άνταμ Γουέστ, που παιζόταν στην Αμερικανική τηλεόραση τη δεκαετία του 1960. Το άκουσμα της επιλογής για το ρόλο του Μπρους Γουέην/ Μπάτμαν ενός κωμικού ηθοποιού με προϋπηρεσία στη stand up κωμωδία δεν πέρασε στα ψιλά και χιλιάδες γράμματα έφτασαν στα γραφεία της Warner Bros. Άλλα ήταν γράμματα δυσαρέσκειας, άλλα απειλητικά, η ουσία ήταν ότι κανείς δεν ήθελε ο Μάικλ Κίτον να πάρει το ρόλο, με το φόβο ότι αυτό που θα έβλεπαν τα μάτια τους θα ήταν μια ακόμα κωμική εκδοχή ενός από τους σκοτεινότερους κόμικ ήρωες. Ακόμα και ο ίδιος ο δημιουργός του Μπάτμαν, Μπομπ Κέην, είχε εκφράσει την αντίθεσή του με το να δοθεί ο ρόλος στον Κίτον! Τί έκανε λοιπόν η εταιρεία παραγωγής για να καθησυχάσει τους πάντες; Έβγαλε ένα τρέιλερ της ταινίας αρκετά πιο νωρίς απ' όσο θα έπρεπε, το οποίο λειτούργησε καταλυτικά και έκλεισε τα στόματα ακόμα και των πιο δύσπιστων. Λίγο καιρό μετά, το φιλμ του Μπάρτον σπάει τα ρεκόρ στα ταμεία όλου του κόσμου, ενώ η πλειοψηφία των κριτικών υποδέχεται το Μπάτμαν θετικά.
Ο σκοτεινός παραμυθάς, Τιμ Μπάρτον, αποδεικνύεται ιδανική επιλογή για τη σκηνοθεσία της ταινίας. Φτιάχνει ένα φιλμ αρκετά σκοτεινό, με επιρροές από το φιλμ νουάρ και τον εξπρεσιονισμό, γοτθικά σκηνικά και μυστηριακή ατμόσφαιρα. Η εικόνα του Μπάρτον και το αξεπέραστο, επιβλητικό μουσικό θέμα του Ντάνι Έλφμαν υπάρχουν στιγμές που σε μεταφέρουν σε έναν άλλο κόσμο, μαγεύοντας σε και κρατώντας σε ανάμεσα στις σκιές του σκοτεινού αυτού παραμυθιού. Η δουλειά που κάνει εδώ ο Μπάρτον είναι εξαιρετική και μας προσφέρει σκηνές ανθολογίας για το είδος: η πρώτη εμφάνιση του Μπάτμαν στην οροφή ενός κτιρίου και το κλασικό πλέον "I am Batman", η έφοδος στο εργοστάσιο χημικών και η "γέννηση" του Τζόκερ, η είσοδος του Μπάτμαν στο Μουσείο Τεχνών του Γκόθαμ, η σκηνή της δολοφονίας των γονιών του Μπρους Γουέην και άλλες ακόμα!
Ο Τζακ Νίκολσον είναι ένας ιδανικός Τζόκερ για το φιλμ του Μπάρτον. Η διάθεση να διατηρηθεί η κόμικ καταβολή όσων βλέπουμε στην οθόνη, απομακρύνει το φιλμ από το ρεαλισμό, δίνοντας έτσι το δικαίωμα στο Νίκολσον να υπερβάλλει στην ερμηνεία του, με το αποτέλεσμα, όμως, να παραμένει αλησμόνητο μέχρι σήμερα. Στον αντίποδα, ο Μάικλ Κίτον δίνει μια αρκετά εσωτερική ερμηνεία προσεγγίζοντας με πολύ ενδιαφέροντα τρόπο τόσο τον Μπρους Γουέην όσο και τον Μπάτμαν. Ο Γουέην του Κίτον έχει ένα "χαμένο", τρελό βλέμμα, το βλέμμα που θα είχε ίσως ένας άνθρωπος που είδε τους γονείς του να δολοφονούνται σε νεαρή ηλικία και που τα βράδια τριγυρνά ντυμένος σαν νυχτερίδα. Και πίσω από τη μάσκα, όμως, ο Κίτον πείθει απόλυτα. Μπορεί να μην έχει τη σωματική διάπλαση που περιμένεις από έναν υπερήρωα, βγάζει, όμως, τη δύναμη που απαιτείται στην οθόνη.
Η αντιπαράθεση των δύο εξαιρετικών ηθοποιών έχει ενδιαφέρον καθώς εδώ μπαίνει στο παιχνίδι η έξυπνη σεναριακή ιδέα του "ποιός έφτιαξε ποιόν". Ο Τζόκερ ως Νάπιερ είναι αυτός που σκότωσε τους γονείς του Γουέην ενώ ο Μπάτμαν είναι αυτός που δε μπόρεσε να σώσει τον Νάπιερ από την πτώση του στα χημικά, που τον μετέτρεψαν στον Τζόκερ. Δεν αποδίδει όσο θα περίμενες καθώς η τελική σκηνή μοιάζει να τελειώνει σύντομα την αναμέτρηση αλλά δίνει έναν άλλο τόνο στη σχέση Μπάτμαν-Τζόκερ, που δεν υπάρχει στις ιστορίες των κόμιξ.
Μελανά σημεία από την πλευρά των ηθοποιών είναι δυστυχώς η πανέμορφη Κιμ Μπάσιντζερ και ο ανούσιος ρόλος του Ρόμπερτ Γουλ. Η Μπάσιντζερ δεν βάζει τα δυνατά της εδώ και παρουσιάζεται άχρωμη σε γενικά πλαίσια, έτσι το ειδύλλιο Μπρους Γουέην - Βίκυ Βέηλ δεν είναι από τα καλύτερα που έχουμε, παρά την πολύ καλή μεταξύ τους σκηνή στην σπηλιά του Μπάτμαν. Ο Γουλ από την άλλη έχει έναν άχαρο ρόλο δημοσιογράφου που καλύπτει την υπόθεση του Μπάτμαν και που πετάει συνεχώς κρύα αστεία. Θα μπορούσε απλώς να μην υπάρχει στο φιλμ. Δε θα άλλαζε κάτι.
Τρεις ακόμα ρόλοι κλειδιά για την ιστορία του Μπάτμαν υπάρχουν στο φιλμ του Μπάρτον. Ο Άλφρεντ ενσαρκώνεται από τον αγπημένο του σκηνοθέτη, βετεράνο, Μάικλ Γκάουφ και εμφανίζεται ως μια πατρική φιγούρα περισσότερο και με λιγότερη συμμετοχή στη δράση. Ο Επιθεωρητής Γκόρντον, τον οποίο ερμηνεύει ο συμπαθής Πατ Χινγκλ, δεν βρίσκεται σε πρώτο πλάνο και παρότι λογικά δεν τονίζεται η σχέση του με τον Μπάτμαν καθώς ο μασκοφόρος έχει λίγο καιρό που έκανε την εμφάνισή του, περιμένεις, ωστόσο, έναν διαφορετικό τύπο από αυτόν του "στρουμπουλού" παππούλη. Και κάπου μέσα στους άρχοντες του Γκόθαμ βλέπουμε και τον Χάρβεϊ Ντεντ, τον άνθρωπο που μετά θα γίνει ο Διπρόσωπος, να ερμηνεύεται από τον Μπίλι Ντι Γουίλιαμς αλλά να μην παίζει κανένα ουσιαστικό ρόλο στο φιλμ. Υπάρχει εκεί για να χρησιμοποιηθεί σε ένα από τα σίκουελ, πράγμα που δεν έγινε ποτέ.
Το Μπάτμαν δεν είναι αριστούργημα. Έχει σημεία που θα μπορούσαν να είναι καλύτερα και τεχνικά μέρη, όπως τα περισσότερα οπτικά εφέ και οι μινιατούρες που χρησιμοποιούνται, που δεν είναι τα καλύτερα, όχι σήμερα, αλλά και για την εποχή τους ακόμα. Άλλη μια κατηγορία που "βαραίνει" το φιλμ είναι ότι δεν είναι μια ταινία του Μπάτμαν αλλά μια ταινία για τον Τζόκερ, κάτι που έχει βάση καθπώς βλέπουμε όντως το origin του μεγαλύτερου εχθρού του Σκοτεινού Ιππότη και ο Τζακ Νίκολσον φαίνεται να έχει περισσότερο χρόνο στην οθόνη από τον Μπάτμαν. Η αλήθεια είναι ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει και στο δεύτερο φιλμ που σκηνοθέτησε ο Μπάρτον, με τον Πιγκουίνο και την Κάτγουμαν να κλέβουν την παράσταση από τον Μπάτμαν αλλά μήπως έτσι δεν συνέβη και στα The Dark Knight και Dark Knight Rises; Οι "κακοί" του Μπάτμαν είναι ίσως οι πιο ενδιαφέροντες των υπερηρωικών κόμικ και δεν είναι δύσκολο να γοητευτούν από αυτούς άνθρωποι με σκοτεινά οράματα, όπως ο Μπάρτον αλλά και ο Νόλαν, σε ένα βαθμό. Ωστόσο, η εστίαση στο χαρακτήρα του κακού, καθόλου δε βλάπτει το συγκεκριμένο φιλμ, ούτε και αυτά που ανέφερα παραπάνω. Από τα πρώτα δευτερόλεπτα του καθηλωτικού μαρς του Ντάνι Έλφμαν, μέχρι την ώρα που πέφτουν οι τ΄τιτλοι τέλους, το Μπάτμαν σε παρασέρνει σε μια σκοτεινή βόλτα στα σοκάκια του Γκόθαμ, που δε μπορείς να την ξεχάσεις ποτέ, όσα κινηματογραφικά ή τηλεοτπικά Γκόθαμ κι αν δημιουργήθηκαν από τότε. Ορισμός της ταινίας σταθμός.
Αλήθεια, "εσύ χόρεψες ποτέ με το διάβολο κάτω από το χλωμό φως του φεγγαριού:"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου